اثرات بوتاکس بر مغز...

بوتاکس یک نوع سم طبیعی است که استفاده از آن توسط ادارۀ غذا و دارو برای مصارف پزشکی در سال 1989 در امریکا تایید شد. این سم مرگبار، به وسیلۀ رقیق شدن، می تواند یک سلاح انتخابی برای استفاده در شرایط گوناگون باشد. مطالعات جدید نشان می دهد که درمان با بوتاکس دارای عوارض جانبی نیز هست که بهتر است این عوارض را قبل از استفاده از آن بشناسیم.

بوتاکس محلول رقیقی از پروتئین سم بوتولینوم از نوع (آ) است. این یکی از هفت سم کشنده ای است که باعث مسمومیت غذایی توسط بوتولیسم می شود. بوکسین بوتولینوم توسط کلستریدیوم بوتولینوم که نوعی باکتری گرام مثبت است تولید می شود. این هفت نوع نوروکسین*، سمی ترین مواد شناخته شده برای انسان به شمار می روند که هیچگونه درمانی هم برای آنها وجود ندارد و در نیتجه عوامل بیوتروریسم کاملی هستند.

هنگامی که سم بوتولینوم وارد بدن می شود، از آزادسازی استیل کولین جلوگیری می کند. استیل کولین یک ناقل عصبی است که علائم را در شبکۀ اعصاب مانند اعصاب مغز و عضلات ارسال می نماید و در نتیجه باعث انقباض و انبساط عضلات می شود. بدون استیل کولین، عضلات فلج می گردند که این نشانه ای برای الهام بخشیدن به دانشمندان برای تحقیق بیشتر به روی چگونگی استفاده از مواد سمی برای درمان شرایط حاد است.

قبل از تایید ادارۀ غذا و دارو در سال 1989، دانشمندان تحقیقاتی به روی عوارض جانبی و درمان بوتولینوم را به وسیلۀ آزمایشات بالینی در روی حیوانات آزمایشگاهی انجام داده بودند. این آزمایشات برای میزان ارزیابی این سم در داخل بدن و واکنش بدن نسبت به آن به نتایج مثبتی از یک سری اطلاعات حیاتی برای ایمنی محصولات بعدی منجر شد. آزمایشات اولیه نشان داد که بوتاکس همراه سلول های عصبی در سلسله اعصاب به مغز و نخاع جریان نمی یابد ولی وارد جریان گردش خودن می شود و در سطوح رقیق شده و پایین، باعث غیرفعال شدن محل تزریق می گردد.

از آنجا که نتایج تحقیقات اولیه نشان دهندۀ ایمن بود محصول بوتاکس بود، استفاده از آن برای نخستین بار در درمان استرابیسم که یک وضعیت غیرعادی قرار گرفتن چشم است، مجاز اعلام شد. دکترها متوجه شدند که بیمار پس از دریافت بوتاکس، به یک نوع عارضۀ جانبی غیرمنتظرۀ رفع چین و چروک روی پوست نیز دچار شده است. در سال 2002 ادارۀ غدا و دارو استفاده از بوتاکس را برای مقاصد آرایشی و بهداشتی مورد تایید قرار داد. از آن پس، بوتاکس برای درمان بسیاری از شرایط نامطلوب مانند؛ سردرد، فلج مغزی، اسپاسم های عضلانی، پارکینسون، کمردرد و اختلالات مثانه نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

تاکنون ثابت شده است که استفاده از بوتاکس به برخی عوارض جانبی مانند سردرد، اشکال در بلع غذا، علائم سرماخوردگی و ناراحتی های معده نیز ختم می شود. پژوهش های بیشتری که توسط ادارۀ غذا و دارو انجام شد، نشان داد که سالانه حداقل 16 نفر در امریکا از سم بوتولیسم وارد شده به بدنشان در اثر تزریق بوتاکس جان خود را از دست داده اند. همین امر باعث شده که دانشمندان، مطالعات اولیه به روی این محصول را کافی ندانسته و این فرض که این سم از طریق سلسله اعصاب به روی مغز می تواند اثرگذار باشد را مورد تحقیقات بیشتری قرار دهند.

یک مطالعه که توسط موسسۀ «کالئو» زیر نظر انجمن علوم اعصاب ایتالیا به روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد، ثابت کرد که سم بوتولینوم می تواند از طریق عبور از سلسله اعصاب به مغز آسیب جدی برساند. تیم تحقیقاتی اشاره کرد که اثرات وجود سم حتی بعد از گذشت شش ماه در ساقۀ مغز دیده می شود.

شرکت «آلرگان» تولیدکنندۀ بوتاکس با تمایل به نادیده گرفتن نتایج پژوهش های اخیر اعلام کرده است که بزودی از یک فرمول جایگزین آزمایشگاهی بوتولینوم بجای بوتاکس استفاده خواهد کرد. نگرانی ها و پرسش های بسیاری برای ایمنی بوتاکس مطرح است، به وِیژه هنگامی که تزریق به عضلات صورت و در نزدیکی مغز انجام می پذیرد.